Chimera
Chimera straszy trzema zwierzęcymi twarzami, ale tak naprawdę ma ich więcej. Witajcie w świecie potworów, gdzie zwierzęta i rośliny łączą się w jednym ciele w przeróżnych konfiguracjach. Tym razem prześledzimy mit o chimerze, a także zupełnie mierzalną prawdę naukową o chimerach, z którymi nie muszą walczyć antyczni herosi.
Chimera – potwór mityczny
Chimera, albo z grecka „Chimaira” to jeden z typowych dla greckiej mitologii stworów będący hybrydą. Jak wiadomo, niewątpliwie nie przypominający ludzi, wężowi Tyfon i Echidna wydali na świat niecodzienne potomstwo1. Chimera była jedną z ich dzieci, zaraz obok swojego słynnego rodzeństwa – w tym Hydry Lernejskiej, Lwa Nemejskiego, Cerbera, Sfinksa, Ortrosa, czy smoka Ladona. Chimera wedle części podań miała ciało kozy, głowę lwa i ogon węża2. Wedle innych, wydaje się, że bardziej sugestywnych, Chimera była stworem o głowach lwiej i koziej, a ogon miał formę jadowitego węża.
Stwór najbardziej znany jest niewątpliwie z mitycznej sceny swego upadku. Chimera osiadła w okolicach Licji w Azji Mniejszej, niedaleko wejścia do Hadesu i terroryzowała okolicznych mieszkańców3. Król Licji – Iobates w rezultacie wysłał przeciw niej herosa Bellerofonta, który w wyniku zawiłych kolei losu trafił na jego dwór. Bez wątpienia bohater właściwie zaadresował swoje modły przed bitwą, gdyż bogini Atena dała mu do pomocy skrzydlatego konia Pegaza4. Chimera walczyła z tą parą ziejąc ogniem, ale była stworem typowo lądowym. W związku z tym Bellerofont atakował ją strzałami z powietrza. Następnie dobił osłabionego stwora oszczepem o ołowianym grocie. Tu kończy się krótka kariera Chimery.
Chimera w biologii
Chimera mityczna odeszła, podczas gdy inspiracja związana z jej imieniem żyje dalej. Biologia skorzystała z niego kilkukrotnie. Przede wszystkim Chimerami nazywamy organizmy posiadające komórki różniące się od siebie genetycznie. U roślin może dojść do tego przez zaburzenie mitozy w stożku wzrostu. U zwierząt jest jeszcze ciekawiej, ze względu na wielość przyczyn chimeryzmu. Może się zdarzyć, że komórka jajowa zostanie zapłodniona podwójnie, zarodki połączą się, albo częściowo wymienią się komórkami. Godne uwagi jest, że po wydaniu na świat potomstwa, w ciele matki mogą pozostać i żyć komórki pierwotnie należące do dziecka5.
Chimery w rozumieniu biologicznym mogą być tworzone sztucznie i bez wątpienia jest to źródło potężnych kontrowersji. Jednym ze znanych celów pracy nad chimerami jest możliwość pozyskania od nich komórek macierzystych – wielkiej nadziei medycyny ostatnich lat. Dodać należy, że nazwa chimera w biologii odnosi się też do grupy ryb zrosłogłowych, a także występuje w paleontologii przy domniemaniu pochodzenia dwóch gatunków od jednego wspólnego. Konkludując można zauważyć, że Chimera stała się dla biologów inspiracją dla nazwania tego, co pomieszane i składające się z mocno odmiennych elementów.
Chimera w kulturze
Chimerę w kulturze, podobnie jak w biologii spotykamy często, ale prawie zawsze w sposób niedosłowny. Niewątpliwie Chimera to metafora stworzenia niebezpiecznego oraz grozy o wielu twarzach. W takim znaczeniu nazwy tej użyli twórcy filmu „Mission Impossible 2”6, nadając ją śmiertelnie niebezpiecznemu wirusowi. Czy zgadniecie jak nazwano substancję, która miała wyeliminować straszliwą Chimerę? Oczywiście występowała pod nazwą Bellerofont.
W innej hollywoodzkiej produkcji – „Gniew Tytanów”7, w jednej z początkowych scen, twórcy kazali Perseuszowi mierzyć się z wyposażonym w skrzydła demonem, który poza tym nie może być niczym innym jak Chimerą. Maszkaron zionie ogniem, nadto ma dwie głowy – jedną pociągłą i rogatą, a drugą masywną oraz wężowy ogon. W przeciwieństwie do mitycznego stworzenia, filmowe straszydła występowały w większej liczbie.
Nieoceniony świat gier komputerowych docenił Chimerę nie mniej i uczynił z niej groźnego przeciwnika w niejednej produkcji. Czasem Chimera jest mitycznym, unikalnym potworem – jak w serii „God of war”, czasem jest przedstawicielem gatunku w jakiś sposób powiązanego z Mantykorą – „Heroes of Might & Magic III”. Czasem bywa też mniej dosłownie. W serii „S.T.A.L.K.E.R.” chimerą nazywamy zmutowane monstrum o dwóch głowach, zaś w „Warcraft III” – dwugłową, smokopodobną jednostkę bojową.
Oczywiście odnotowanie Chimery w kulturze byłoby niepełne bez zwrócenia uwagi na świat muzyki metalowej, w którym stwór wydaje się żyć na nowo. Nie mam na myśli tylko amerykańskiego zespołu Chimaira serwującego groove metal. Blackmetalowcy z kultowego Mayhem zatytułowali imieniem stwora jeden ze swoich albumów.
Moimi oczami
Moja grafika przedstawia trzy natury jednego stworzenia. Chimera to lew, który jest silny, koza, która jest nieustępliwa i wąż, który jest zajadły. A wszystko złączone w jednym, plującym ogniem potworze. Istotnie jednak, Chimera to trzy umysły, trzy zwierzęce głosy i trzy różne twarze dzikości natury. Niebezpieczne szczególnie wtedy, gdy rozumieją się nawzajem i ruszają w jednym kierunku.
Marzysz o swoim wyjątkowym kubku z chimerą, czy inną hybrydą albo z innym fantastycznym stworzeniem? Daj znać, a razem stworzymy Twój niepowtarzalny kubek! Koniecznie odwiedź mnie na Instagramie lub Facebooku – jak wolisz.
Szukasz informacji o innych fantastycznych stworzeniach? Zajrzyj do Leksykonu Fantastycznych Stworzeń pracowni ISKRAVA i zainspiruj się!
Bibliografia
- https://pl.wikipedia.org/,
- Homer, „Iliada”,
- Gerhard J. Bellinger – „Leksykon mitologii. Mity ludów i narodów świata, wyd. Muza 2003,
- Jan Parandowski „Mitologia”, Londyn 1992,
- jak w przypisie 1,
- „Mission Impossible 2”, reż John Woo, 2000 r.,
- „Gniew Tytanów”, reż Jonathan Liebesman, 2012 r.
