Amfisbena
Amfisbena pełznie wężowym ruchem. Wydaje się nam, czy ten gad ma dwie głowy? A może jedna z nich jest mityczna, a druga należy do świata biologii? Podejdziemy bliżej, bez lęku i zajrzymy w gadzie oczy amfisbeny, zapytamy skąd przypełzła do naszych mitów i koszmarów.
Amfisbena mityczna i głuchy telefon
Amfisbena zawitała do świata mitów greckich i stamtąd rozpełzła się do innych przekazów kulturowych. Według greków był to libijski dwugłowy wąż, o jednej głowie na każdym końcu ciała1. Rozmiary miał nieznane, ale wydaje się, według późniejszych opisów, że Amfisbena była długa na kilkanaście metrów. Wydaje się, że zwierzę miało być w jakimś sensie nieśmiertelne. Rozerwane na dwoje, potrafiło się bowiem połączyć w całość.
Badacze rzymscy, a później średniowieczni przypisywali jej niezwykłe magiczne właściwości. Żywa amfisbena trzymana jako amulet miała gwarantować pomyślny przebieg ciąży i porodu. Z kolei stworzenie owinięte wokół drzewa miało wspomagać pracę drwali. O Amfisbenie niewątpliwie sporo pisano, ale niewielu mogło pochwalić się wiadomościami z pierwszej ręki. Niemal cała twórczość na jej temat, to kopie odpisów z wyciągów z dawno zapomnianych prac, przekazywane jak w zabawie w głuchy telefon – z każdym przekazem zniekształcając informacje. Naocznymi świadkami istnienia potwora mieli być rzymscy legioniści, podwładni Katona. Istotnie widzieli oni stworzenie i stwierdzili, że żywi się zwłokami poległych2.
Narodziny Amfisbeny
Rodowód amfisbeny jest oryginalny, nawet jak na standardy greckie. Gdy Perseusz zabił Meduzę, jedną z Gorgon, z odciętego kikuta szyi wyłonił się Pegaz. Heros dzięki butom boga Hermesa mógł latać i po dokonaniu swojego czynu umykał nad pustynią libijską. Krew Gorgony kapała na ziemię3. Z tej krwi wyrosła Amfisbena. Ze względu na to, w jakimś sensie, stwór jest więc siostrą Pegaza. Źródła milczą, czy z krwi wyłonił się jeden stwór, czy cały gatunek. Niewątpliwie wszystkie późniejsze przekazy wskazują, że Amfisben jest wiele. Tak samo twierdzą poszukujący stwora kryptozoolodzy, którzy lokują go w rzędzie hybryd gada i ptaka – Ophidioaves4.
Amfisbena w fantastyce
Z pewnością Amfisbenę spopularyzował Andrzej Sapkowski. W jego cyklu o Wiedźminie, Amfisbena jest jednym z najgorszych, wrogo nastawionych do ludzi stworów, które profesjonalni łowcy mają tępić. Podobno jest straszniejsza od smoków i ma na sumieniu więcej ludzi niż te szlachetne gady. Amfisbena w świecie Wiedźmina zasiedla wody śródlądowe, zatem daleko zawędrowała od mitycznej pustynnej lokalizacji. Godne uwagi, że spośród dwóch głów, jedna wyposażona jest w zęby jadowe5.
W przeciwieństwie do innych gadzich stworzeń, Amfisbena nie zagrzała miejsca w klasycznej fantastyce. Nie znajdziemy jej zbyt szeroko opisanej w filmie, ani książce, milczą na jej temat systemy RPG. A jednak funkcjonuje w świadomości miłośników fantastyki. Przykładem niech będzie powstający właśnie (słowa te napisano w czerwcu 2020 r.) polski system RPG, któremu autorzy nadali dumne imię „Amfisbena”6.
Stwór niefantastyczny
Na koniec należy wspomnieć koniecznie o tym, że Amfisbena istnieje w świecie powszechnie przyjętej biologii. Amfisbeny to obrączkowce, podrząd gadów łuskoskórych (Squamata), obejmujący 143 gatunki zwierząt. Niestety w Polsce żaden nie występuje, natomiast zwierzęta te zasadniczo występują na całym świecie poza Antarktydą7. Z pewnością Amfisbeny mają niecodzienny wygląd. Są robakowate, przypominają hybrydę węża z dżdżownicą. I zdecydowanie mają jedną głowę.
Moimi oczami
Moja grafika przedstawia Amfisbenę w chwili narodzin, w oparach magii, w otoczeniu natury. Stwór wyłania się z kałuży krwi Gorgony, każda z głów bada nowe, pustynne otoczenie. Jedna, to głowa nocy – jadowita, cierpliwa i podstępna. Druga zaś, to głowa dnia – mocna, nieustępliwa i dumna. Razem zaś tworzą istotę prawdziwie niebezpieczną.
Jeśli jesteś zainteresowany stworzeniem kubka, z fantastycznym stworem, specjalnie dla Ciebie, to zapraszam do kontaktu. Odwiedź też koniecznie mój fanpage na Facebooku.
Bibliografia
https://pl.wikipedia.org/,
Jorge Luis Borges „Księga istot zmyślonych„, Warszawa 2000 r.,
Jan Parandowski „Mitologia„, Londyn 1992 r.,
„Prawdziwa historia stworów fantastycznych; fakty, relacje, dokumenty”, Warszawa 2001,
https://wiedzmin.fandom.com/wiki/,
https://polter.pl/rpg/Amfisbena-kolejny-polski-system-RPG-w58016,
https://www.medianauka.pl/amfisbeny.
