Badacz potworów
Badacz potworów to zawód nielekki. Załóżmy, że na co dzień obcujemy z niebezpiecznymi stworzeniami, a zagrożenia które niosą są nienazwane i nieprzewidywalne. To my mamy unikalną szansę zostać tym nieszczęśnikiem, który bólem, a może i śmiercią okupi encyklopedyczny opis stworzenia, taki jak „mięsożerny”, „zdolny do plucia ogniem”, czy „jadowity”. Przyjrzymy się badaczom potworów zamieszkujących krainy wymyślone i nasz własny rzeczywisty świat.
Badacz potworów, czyli po prostu biolog
Badacz potworów to niewątpliwie naukowiec. I to z tego rodzaju, który prowadzi badania w terenie. Badacze, jakich znamy z historii, a którzy są podstawą dla literackich i filmowych kreacji, nie zajmowali się katalogowaniem i sprawdzaniem dostępnej wiedzy, ale jej zdobywaniem. Było tak głownie ze względu na jej znikome zasoby. W XVIII w., w czasach w których działał Karol Linneusz (szwedzki przyrodnik, autor jednej z pierwszych wielkich systematyk organizmów żywych1), świat był olbrzymim, w dużej mierze nieznanym miejscem. Wówczas podobieństwo nosorożca do gryzoni było poważnie dyskutowanym tematem. Ponadto dziś łatwo zapomnieć, że teoria Karola Darwina nie była ani dominującą, ani nawet poważnie traktowaną hipotezą, gdy ją formułował.
Niewątpliwie, niegdyś i dziś, zbieranie wiedzy dotąd nieopisanej wymaga odwagi nieustraszonego podróżnika. Tylko taka osoba może z uwagą śledzić podania ludowe i mgliste, snute przy ogniskach opowieści. Potem wyposażona w racje żywności i wody, porządne obuwie i dostępny sprzęt, musi udać się tam, gdzie człowiek cywilizowany zwyczajnie boi się iść. Świat zna wielu badaczy, choćby tych z telewizji, przyjaciół zwierząt, których pasja zbyt blisko pchnęła ich ku niebezpieczeństwu. Badaczami stworów naszego świata byli niewątpliwie tragicznie zmarli Steve Irwin2, czy Timothy Treadwell3.
Badać by chronić
Poznanie i skatalogowanie gatunków, a także rozpoznanie ich siedlisk, są ważnymi elementami ochrony zwierząt. Nie jesteśmy w stanie chronić tego, czego nie znamy. Dlatego też katalogowanie ich jest bezsprzecznie istotnym elementem nauki o zwierzętach, tych mniej i bardziej fantastycznych.
Podobnie jak znani nam z naszego świata naukowcy, wykreowany przez J.K. Rowling Newton Skamander4, jest gruntownie wykształcony. Jest czarodziejem, ale to dopiero druga jego profesja. Pierwszą jest badanie, a przede wszystkim czuła opieka nad fantastycznymi stworzeniami – nawet tymi najgroźniejszymi. Newton Skamander na oczach czytelników zyskuje, a następnie przez mroczne intrygi czarnych charakterów, traci pozycję uniwersyteckiego fachowca5. To wyjątkowa osoba, która potrafi stworzyć pracę naukową, ale przede wszystkim hoduje stwory takie jak gryf, czy kelpia. Zna je dobrze, a co najważniejsze – szanuje.
Podróżnicy na krańcach światów
Z pewnością odnotowanie, opisanie i prawidłowe włączenie zaobserwowanego stwora do znanych zasobów wiedzy, wymaga tak zwanej odwagi naukowca. Badacz potworów tylko wtedy jest wiarygodny, jeśli potwory te widzi na własne oczy. Karol Darwin przez 5 lat pływał na okręcie „Beagle” u wybrzeży Ameryki Południowej, katalogując, zbierając, pisząc, obserwując, rysując niezliczone okazy flory i fauny6. Tylko tak mógł powstać materiał dla jego koronnej pracy „O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli zachowanie uprzywilejowanych ras w walce o przeżycie.”
Ten motyw podróży i misji widzimy bezsprzecznie w produktach kultury, w których mamy szansę poznać postaci badaczy potworów. Ash Ketchum (w oryginale Satoshi) z niesamowicie dziś rozrośniętej serii animowanej „Pokemon„7 wyszedł z ciepłego, bezpiecznego domu z marzeniem, że pozna wszystkie tytułowe stworzenia. Niektóre spotkał tuż za progiem, inne, legendarne – ścigał latami. Dodajmy, że wyobraźnia twórców serii filmów, komiksów i gier wciąż produkuje nowe stworzenia i ich wariacje, więc krucjata wiecznie młodego Asha wydaje się nieskończona. Nie to jednak jest w postaci najważniejsze. To, co stanowi o sile bohatera jako badacza to niezaspokojony głód wiedzy i głęboka wrażliwość na los pokemonów. Ash w ciągu serii jest coraz mniej zbieraczem, a coraz bardziej przyjacielem tych fantastycznych stworzeń.
Bada by pomóc ludziom
Pozostając w kręgu japońskiej animacji i komiksu możemy przywołać Ginko – bohatera serii „Mushishi” z 2005 r.8 Ginko bada mushi – przedziwną, nieskończenie różnorodną, chociaż nie całkiem materialną formę życia. Właściwie można postawić znak równości między mushi, a yokai – fantastycznymi stworami znanymi w kulturze japońskiej. Bohater jest niestrudzonym podróżnikiem, wnikliwym badaczem i troszkę znachorem, gdyż próbuje pomóc ludziom tam, gdzie nieświadomie cierpią z powodu kontaktu z tajemniczymi istotami. Ginko musi pozostawać w ciągłym ruchu, gdyż z jakiegoś powodu przyciąga mushi do siebie, a te bywają groźne. On jednak z nimi nie walczy. Uczy napotkanych ludzi, jak unikać zagrożenia. Godne uwagi jest, że akcja mangi i anime w całości odbywa się na głębokiej prowincji w nieokreślonym czasie. A miejsca odwiedzane przez Ginko to naprawę dzikie ostępy, gdzie odwaga jest szczególnie potrzebna.
Treser, hodowca i przyjaciel
Odrębny rodzaj badacza potworów to badacz, który żyje w otoczeniu potworów. Najbardziej znanym magicznym przyjacielem potworów wydaje się być Rubeus Hagrid, który jest już dostrzegany od pierwszej części cyklu „Harrego Pottera” J.K. Rowling. Ten sympatyczny, choć niezwykle silny półolbrzym, swojego czasu wyrzucony niesłusznie ze szkoły magii, pełnił rolę klucznika i gajowego. Jego pasją była opieka nad fantastycznymi zwierzętami, z którymi utrzymywał bliskie i emocjonalne relacje. W ciągu akcji serii powieści poznajemy choćby cerbera Puszka, smoka Norberta, Aragoga – gigantycznego pająka, czy hipogryfa Hardodzioba9. Dodajmy na marginesie, że nadanie fantastycznemu stworowi miłego imienia nie sprawia, że jest ono nieszkodliwe. Każdy z wymienionych stworów stanowił śmiertelne zagrożenie dla każdego poza Hagridem, który znał ich zwyczaje, wyczuwał nastroje, ale przede wszystkim je kochał.
Twórców kultury popularnej w szczególny sposób fascynuje życie człowieka w otoczeniu smoków. Niewątpliwie temu zawdzięcza popularność film animowany „Jak wytresować smoka”10 Obcowanie z tak potężnym, nieprzewidywalnym stworzeniem możliwe jest tylko wtedy, gdy między nim, a człowiekiem nawiązuje się głęboka nić porozumienia. Niewątpliwie w opisanym filmie jest to niemalże symbioza. Główny bohater – Czkawka, w relacji ze smokiem Szczerbatkiem pokonuje własne słabości. To samo dzieje się ze stworem. Nie wchodząc w szczegóły niesamowicie rozwiniętej serii R.R. Martina („Pieśń Lodu i Ognia” i jej ekranizacja „Gra o tron”) odnotujmy postać Daenerys Targaryen, która swoje cele osiąga przy pomocy trójki smoków, które uważają ją za swoją matkę.
Moimi oczami
Moja grafika przedstawia kobietę – badacza potworów w chwili krótkiego odpoczynku. Oto śledzi notatki, szkicuje, poznaje mgliste ślady, które niechybnie doprowadzą ja do stworzenia, którego nie potrafisz sobie nawet wyobrazić. To będzie odkrycie, jakiego świat nie widział! Kobieta uśmiecha się, jej postawa jest rozluźniona. Nie boi się nieznanego, a obute stopy czekają tylko by ponieść ją dalej. Cokolwiek napotka, będzie to piękne, bo cała natura jest piękna, nawet ta najdziksza i śmiertelnie niebezpieczna. W tle, w cieniu siedzi druga postać. Patrzy w inną stronę i jej myśli są inne. To łowca potworów, wieczny towarzysz badaczki. Są jak dwie strony medalu, gdyż każdy badacz ma odwagę i siłę łowcy, a każdy łowca ma wiedzę i dyscyplinę badacza. Która postać jest Ci bliższa, czytelniku?
Czy postać z rysunku kogoś wam nie przypomina? Jest nieustraszona, ciekawa, a przede wszystkim kocha i szanuje fantastyczne stworzenia, dlatego też dzieli swoją pasję do nich razem ze swoją naukową profesją. Posiada również kubek ze smokiem – w końcu to smoki darzy największym uczuciem. Jeśli jesteś zainteresowany stworzeniem kubka, z fantastycznym stworem, specjalnie dla Ciebie, to zapraszam do kontaktu. Odwiedź też koniecznie mój fanpage na Facebooku.
Bibliografia
https://wiadomosci.wp.pl/lowca-krokodyli-zabity-przez-plaszczke-6038635644552321g/7,
https://www.tygodnikprzeglad.pl/smierc-lapach-niedzwiedzia/,
Cykl „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć„, rozgrywający się w tym samym świecie, co opowieści o Harrym Potterze,
https://www.ekologia.pl/wiedza/ekolodzy/naukowcy/karol-darwin,7337.html,
„Jak wytresować smoka” 2010 r., reż. Dean DeBlois, Chris Sanders, oparte na książce Cressidy Cowell o tym samym tytule.
